“… graan en klokken – het ontstaan van de klepelloze speelklok in China …”
Klokken in China hebben een lange en fascinerende geschiedenis. Met de ontwikkeling van brons, kwamen er de eerste klokken. Tijdens de Shang-dynastie (ca. 1600-1046 v.Chr.) evolueerden ze tot een reeks van verschillende afmetingen. Klepelloze klokken van het type in Museum Klok & Peel worden in China zhong genoemd. In sets van negen en meer bellen werden ze in de Chinese Oudheid gebruikt om er muziek mee te maken.
Nog in de tijd van de Zhou-dynastie (1030-221 v.Chr.) werd het woord zhong niet alleen voor dit klokkentype gebruikt, maar ook voor een wijnkom en een graanmaat. Dit leidt naar de mythische oorsprong van het muzikale gebruik van klokken in China. Blijkbaar waren er in die tijd ook bronzen vaten en etensketels, waar men met hamers en stokjes op speelde.
In de latere Han-dynastie (202 v.Chr.- 220 n.Chr.) waren de hoeveelheid graan en de toonhoogte van een klok zelfs aan elkaar gekoppeld. Van een huang zhong (= gele klok), de basisklok van een bepaald type klokkenspel, werd dus niet alleen een bepaalde toonhoogte verwacht (naar Westerse begrippen ongeveer F1), maar deze klok moest ook als vat voor 1200 gierstkorrels kunnen dienen.
Men zorgde dus niet alleen voor een goed muzikaal toonstelsel maar legde hiermee tegelijkertijd een rechtvaardige en reproduceerbare grondslag voor het maatstelsel. Toon, maat, inhoud en gewicht waren op deze wijze onlosmakelijk met elkaar verbonden. Muziek maken op klokkenspellen was dus niet alleen een kunstuiting, maar zou door de link met het huishoudelijk leven, ook de harmonie binnen de samenleving creëren en blijvend dienen.
De klok is te zien in de China vitrine in de Eijsboutszaal (zaal 6).
