“… een stekelige tuinbewoner met een zacht en ‘opruimend’ karakter …”
Er zijn maar weinig mensen die dit bijzondere zoogdier niet herkennen: de egel, ofwel Erinaceus europaeus. Met zijn ronde lijf, spitse snuit en duizenden stekels is hij een opvallende verschijning. Vaak hoor je hem al voordat je hem ziet: het geritsel van bladeren of het gesmak tijdens het nuttigen van zijn maaltijd. Bij dreigend gevaar rolt hij zich razendsnel op tot een stekelige bal, een effectieve verdediging tegen roofdieren … maar helaas niet tegen auto’s.
In Nederland komt de egel bijna overal voor, met een voorkeur voor tuinen en gebieden met veel lage begroeiing zoals struiken. Egels zijn nachtdieren en echte gewoontedieren. Hebben ze eenmaal een fijne route gevonden, dan volgen ze die vaak opnieuw. Ze eten insecten, slakken, wormen, en soms zelfs jonge vogels, eieren of kikkers. Ter voorbereiding op hun winterslaap eten ze in de herfst alles wat eetbaar is, ook vruchten en paddenstoelen. Het zijn echte ‘opruimers’.
Voor de winterslaap zoeken ze in de herfst rommelhoekjes op, maar je kunt ze ook blij maken met een egelhuis. Vul het met bladeren, zorg voor een beschermde ingang en plaats het bij voorkeur bij een schutting. Sommige egels blijven hun territorium inspecteren, zelfs tijdens de winter.
Het gaat niet goed met de egel in Nederland. In de afgelopen 30 jaar is de helft van de populatie verdwenen. Jaarlijks worden zo’n 135.000 egels doodgereden. Door verstedelijking krimpt hun leefgebied en raken ze uitgehongerd. Ze worden vergiftigd (ongediertebestrijding) of ze verdrinken in vijvers. Egels kunnen zwemmen, maar vijvers met steile randen vormen een risico. Een plank of geleidelijke oever kan hun leven redden. Ook robotgrasmaaiers zijn gevaarlijk voor egels. Die kun je dus beter alleen overdag laten rijden.
Wil je egels nog meer helpen? Overweeg dan een ‘egelsnelweg’: een gat van 13 bij 13 centimeter onderin de schutting met de buren, zodat ze makkelijk tussen tuinen kunnen bewegen. Zet in tijden van droogte wat water neer eventueel aangevuld met wat katten- of hondenbrokken. Géén melk! Dat veroorzaakt diarree bij de dieren. Laat bladeren liggen; daar komen insecten op af, en dus ook egels.
Kortom: een tuin met begroeiing is een paradijs voor egels. Minder tegels en meer planten erin, afgevallen bladeren laten liggen, doorgangen creëren tussen tuinen en zo nu en dan wat voedsel aanbieden. Maar de belangrijkste tip? Laat ze met rust. Egels zijn wilde dieren en gedijen het best als we ze hun gang laten gaan.
De egel is te vinden in zaal 2 in de wintervitrine.
