“… beluister Brabantse en Limburgse dialecten uit de Peel …”
In onze zaal ‘De Peel, een mysterie’ vindt u onder meer een op het eerste gezicht merkwaardig museumstuk: de Peellandse dialecten-‘wonder’-telefoon. Dat is een ouderwetse bakelieten wandtelefoon met draaischijf, waarmee onze bezoekers zich kunnen laten toespreken in een sappig lokaal Peellands dialect naar keuze. De dialectspreker aan de andere kant van de lijn vertelt de laatste dorpsroddel, nodigt de luisteraar uit ‘op de kermis’ of belicht een ander alledaags thema in een dorpsdialect uit de Brabantse of de Limburgse Peel.
Voor hedendaagse touchscreen-jeugd is het een uitdaging om de telefoon aan de praat te krijgen. Zo’n slome draaischijf, wat moet je daarmee? Dat is toch echt iets van vroeger!
Klopt, maar dat is niet de reden waarom de Wonderfoon in het museum hangt. Het apparaat illustreert hoe bepalend vroeger de grenzen in de Peel waren. Vanuit natuurhistorisch oogpunt was dat gebied eeuwenlang lang één aaneengesloten moerasland, maar cultuurhistorisch gezien was er van eenheid geen sprake. Aan de boorden van de Peel vestigden zich de voorouders van de huidige Brabanders en Limburgers. De grenzen daartussen waren niet alleen lokaal en provinciaal, maar zelfs landelijk.
Brabant behoorde tot de Verenigde Nederlanden, terwijl Limburg in delen beurtelings Spaans, Oostenrijks en Duits was. Brabanders leefden met het gezicht naar het westen en noorden; Limburgers waren op het zuiden en oosten georiënteerd. Daardoor bleven in de Peeldorpen de verschillen in spreektaal en andere culturele uitingen groot. Met de Wonderfoon laten we horen hoe groot die verschillen nog altijd zijn.
De Wonderfoon is te vinden in zaal ‘De Peel, een mysterie’.
